DỰ ÁN: Tăng cường tiếng nói và cơ hội tiếp cận việc làm tử tế của người lao động di cư tại Việt Nam
ĐIỀU KHOẢN THAM CHIẾU
Đánh giá nhanh về nhu cầu nâng cao năng lực tổ chức nhóm và năng lực vận động của 09 nhóm công nhân nòng cốt tại thành phố Hải Phòng và thành phố Hồ Chí Minh
-
THÔNG TIN CƠ SỞ
Mạng lưới Hành động vì Người lao động di cư Việt Nam – Mnet
Mạng lưới hành động vì người lao động di cư – M.net – là một liên minh với sự tham gia của các tổ chức xã hội dân sự khác nhau. Chương trình Quyền lao động do Oxfam triển khai tại Việt Nam đã hỗ trợ sự hình thành và phát triển của Mnet trong vài năm qua. Viện Phát triển và Sức khỏe Cộng đồng – LIGHT- là điều phối viên hiện tại của liên minh.
Tất cả các thành viên của M.net là các tổ chức phi chính phủ trong nước làm việc về quyền lao động, đặc biệt là quyền của người lao động trong nước trong việc tiếp cận các dịch vụ an sinh xã hội và công việc tử tế. Light sẽ đóng vai trò chủ chốt trong việc tổ chức công nhân di cư trong nước tại Hải Phòng dưới hình thức các nhóm tự lực và liên kết họ với quá trình tạo ảnh hưởng ở cấp quốc gia. SDRC sẽ đóng vai trò chủ chốt trong việc thí điểm các tổ chức đại diện của công nhân độc lập tại khu công nghiệp ở Thành phố Hồ Chí Minh và đưa ra các bằng chứng giám sát về việc thực thi Bộ luật Lao động liên quan đến việc thành lập các tổ chức đại diện độc lập của người lao động tại nơi làm việc.
Dự án Tăng cường tiếng nói và cơ hội tiếp cận việc làm tử tế của người lao động di cư tại Việt Nam
Mục tiêu tổng thể của dự án: Người lao động di cư trong khu vực kinh tế chính thức được hưởng lợi cả về mặt kinh tế và xã hội từ những cải thiện về chính sách và thực hành của các công ty và Chính phủ về đáp ưng mức lương tối thiểu, thực hiện thương lượng tập thể hiệu quả, tự do tham gia các tổ chức đại diện , tránh làm việc quá giờ không đúng quy định, và được tiếp cận một cách công bằng tới các dịch vụ an sinh xã hội ở các đô thị ở Việt Nam.
Để hỗ trợ đạt được mục tiêu, dự án sẽ tập trung vào bốn kết quả chính:
- Tăng cường năng lực gây ảnh hưởng/vận động của người lao động di cư , công đoàn và tổ chức xã hội để tác động đến các chính sách và thực hành của người sử dụng lao động về các vấn đề: tiền lương tối thiểu, thương lượng tập thể, tự do thành lập tổ chức đại diện cho người lao động, và giờ làm việc;
- Các công ty trong lĩnh vực điện tử và dệt may được dự án can thiệp cam kết tuân thủ các tiêu chuẩn kinh doanh và nhân quyền, đặc biệt là trong các vấn đề về sự đa dạng và hòa nhập,tổ chức đại diện, đảm bảo tiền lương tối thiểu, thương lượng tập thể hiệu quả
- Người lao động di cư và và các tổ chức xã hội có năng lực gây ảnh hưởng đến các chính sách và thực hành của chính quyền địa phương và của Chính phủ về tiêu chuẩn lao động và tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản cho người lao động di cư trong nước và gia đình của họ
- Công chúng có tác động tới Chính phủ và các doanh nghiệp nhằm cải thiện tiêu chuẩn quyền lao động và tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản cho lao động di cư trong nước và gia đình họ.
Dự án sẽ làm việc với 9 nhóm tự lực của người lao động di cư tại Hải Phòng và Thành phố Hồ Chí Minh, nơi tập trung số lượng lớn người lao động di cư trong nước. Mỗi nhóm có 3-4 công nhân nòng cốt, tổng cộng khoảng 30 công nhân nòng cốt. Theo một đánh giá hằng năm của Oxfam năm 2019, công nhân nòng cốt tại các địa bàn dự án hiện đang thiếu kỹ năng và kiến thức về tổ chức, khả năng gây ảnh hưởng đến các công ty và chính quyền địa phương, thiếu kiến thức đầy đủ về an sinh xã hội và luật lao động. Để đảm bảo sự hiểu biết rõ ràng và thấu đáo về nhu cầu của người lao động mà dự án hướng tới, dưới sự giám sát của Oxfam và các đối tác, dự án sẽ tiến hành đánh giá thực trạng và nhu cầu về tăng cường năng lực của các công nhân nòng cốt của các nhóm tự lực là công nhân tại khu công nghiệp trong lĩnh vực may mặc và điện tử về: năng lực tổ chức nhóm; năng lực gây ảnh hưởng/vận động; cũng như kiến thức của họ về luật lao động và an sinh xã hội. Kết quả của khảo sát sẽ cung cấp thông tin đầu vào cho quá trình xây dựng chiến lược và các khóa tập huấn để nâng cao năng lực cho các nhóm công nhân nòng cốt của dự án.
MỤC TIÊU CỦA CUỘC ĐÁNH GIÁ NHU CẦU
Mục tiêu chung của báo cáo đánh giá là nhằm giúp các cơ quan quản lý và triển khai dự án hiểu rõ hơn về nhu cầu nâng cao kiến thức về pháp luật lao động, an sinh xã hội cũng như nhu cầu nâng cao năng lực tự tổ chức và gây ảnh hưởng/vận động của các nhóm công nhân nòng cốt, nhằm xây dựng và triển khai hiệu quả các chiến lược nâng cao năng lực phù hợp cho các đối tượng này. Sau khi được nâng cao năng lực, người lao động di cư trong nước tại các địa bàn dự án được tổ chức để thực hiện các hoạt động chung nhằm yêu cầu đảm bảo quyền lợi hợp pháp của họ và gây ảnh hưởng đến doanh nghiệp của họ về mức lương tối thiểu, thương lượng tập thể, quyền tự do lập hội của người lao động.
Thời gian khảo sát:
Địa bàn khảo sát: Thành phố Hải Phòng và Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
-
NHIỆM VỤ YÊU CẦU ĐỐI VỚI CHUYÊN GIA TƯ VẤN
Chuyên gia tư vấn/Nhóm chuyên gia tư vấn được đề nghị thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Rà soát những dữ liệu có sẵn về những năng lực cần có của nhóm công nhân nòng cốt của các nhóm tự lực của người lao động di cư cũng như những hạn chế phổ biến về nhận thức và năng lực của người lao động di cư liên quan đến pháp luật lao động và an sinh xã hội;
- Thu thập thông tin và trao đổi với các bên liên quan: Các nhóm tự lực của công nhân tại Hải Phòng và TP Hồ Chí Minh; Cơ quan điều phối các nhóm lao động di cư, Liên đoàn lao động Hải Phòng và TP Hồ Chí Minh; Oxfam và các tổ chức thành viên mạng lưới Mnet; Các thành viên mạng lưới Mnet+ (Nhóm lao động di cư nòng cốt) về những thiếu hụt trong kiến thức liên quan đến pháp luật lao động và an sinh xã hội, về nhu cầu nâng cao nâng lực liên quan đến tự chủ tổ chức và năng lực gây ảnh hưởng của các nhóm công nhân nòng cốt của các tổ chức tự lực của công nhân di cư;
- Xây dựng báo cáo khảo sát nhanh phản ánh cụ thể nhu cầu nâng cao kiến thức và năng lực của các nhóm công nhân nòng cốt tại địa bàn dự án;
- Đưa ra khuyến nghị về chiến lược tiếp cận và nâng cao năng lực cho các nhóm công nhân nòng cốt dựa trên nhu cầu nâng cao kiến thức và năng lực thu thập được (bao gồm nội dung cần tập huấn và hỗ trợ sau trợ sau tập huấn) phù hợp với đối tượng đích.
-
KHUNG HOẠT ĐỘNG DỰ KIẾN
| Nhiệm vụ | Chịu trách nhiệm | Ghi chú |
| Hoàn thiện kế hoạch khảo sát nhanh | Tư vấn | Trên cơ sở thống nhất với Mnet |
| Dự thảo và Hoàn thiện công cụ khảo sát | Tư vấn | Trên cơ sở thống nhất với Mnet |
| Rà soát tài liệu sẵn có, phỏng vấn các bên liên quan | Tư vấn | Mnet hỗ trợ kết nối với các bên liên quan |
| Viết dự thảo báo cáo | Tư vấn | |
| Gửi dự thảo báo cáo cho Mnet | Tư vấn | |
| Nhân xét, phản hồi cho tư vấn về dự thảo báo cáo | Oxfam, Mnet | Light hỗ trợ kết nối |
| Hoàn thiện báo cáo | Tư vấn | |
| Hoàn thiện khuyến nghị về chiến lược tiếp cận và nâng cao năng lực cho nhóm công nhân nòng cốt | Tư vấn | Trên cơ sở thống nhất với Mnet |
-
ĐẦU RA MONG ĐỢI
Các kết quả và đầu ra như sau:
| STT | Kết quả đầu ra của tư vấn | Phê duyệt bởi |
| 1 | Kế hoạch khảo sát nhanh | Mnet |
| 2 | Bộ công cụ khảo sát nhanh | Mnet |
| 3 | Dự thảo báo cáo khảo sát nhanh | Oxfam và Mnet |
| 4 | Báo cáo cuối cùng trên cơ sở ý kiến thu thập | Oxfam và Mnet |
| 5 | Khuyến nghị chiến lược tiếp cận và nâng cao năng lực nhóm công nhân nòng cốt | Mnet |
-
NĂNG LỰC YÊU CẦU
Tư vấn/Nhóm tư vấn cần đáp ứng những tiêu chí sau:
- Tư vấn/Nhóm tư vấn cần có trình độ sau đại học (Thạc sỹ hoặc Tiến sỹ) và chuyên môn trong các lĩnh vực liên quan đến khoa học xã hội;
- Có Ít nhất 5 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực quyền lao động và pháp luật về lao động;
- Có hiểu biết về lao động di cư trong nước và chính sách về an sinh xã hội tại Việt Nam;
- Có năng lực phân tích và nghiên cứu tốt; kĩ năng xác định và phân tích vấn đề, kĩ năng báo cáo;
- Có khả năng làm việc nhóm và kĩ năng giao tiếp tốt.
- Đã từng làm các đánh giá, khảo sát đối với NLĐ di cư là một lợi thế.