Hàng chục triệu lao động thuộc khu vực phi chính thức như: bán hàng rong, giúp việc gia đình, xe ôm… có thể tiếp cận và được hưởng các quyền an sinh xã hội nhờ vào chính sách Bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH tự nguyện). Mua BHXH tự nguyện là nhu cầu chung của nhiều người lao động nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về quy định liên quan đến loại hình bảo hiểm này. Dưới đây là những thông tin cập nhật nhất về chế độ, mức đóng, phương thức đóng BHXH tự nguyện các bạn nên biết:
1. Bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì?
BHXH tự nguyện là loại hình bảo hiểm do Nhà nước tổ chức, mà người tham gia có thể linh hoạt lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với điều kiện, thu nhập của bản thân.
Theo khoản 4 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc thì đều có thể tham gia BHXH tự nguyện.
2. Bảo hiểm xã hội tự nguyện gồm các chế độ nào?
Bắt đầu từ năm 2019, người tham gia BHXH tự nguyện 2019 sẽ được hưởng 02 chế độ là: hưu trí và tử tuất (khoản 2 Điều 4 Luật Bảo hiểm xã hội 2014). Chế độ này sẽ giúp người tham gia có thể đảm bảo được cuộc sống cho mình cũng như người thân khi không thể tiếp tục làm việc
Tuy rằng, BHXH tự nguyện được hưởng ít quyền lợi hơn so với loại hình BHXH bắt buộc (không có chế độ ốm đau, thai sản, bệnh nghề nghiệp, tai nạn lao động). Tuy nhiên, với những quyền lợi, lợi ích mà loại hình bảo hiểm này đem lại thì mọi người vẫn nên tham gia nếu không thuộc nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
3. Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện
Mức đóng BHXH tự nguyện 2019 bằng 22% mức thu nhập do mình lựa chọn (theo khoản 1 Điều 87 Luật Bảo hiểm xã hội 2014).
Mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn (700.000 đồng) và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở (27.800.000 đồng).
Do đó, mức đóng BHXH tự nguyện thấp nhất là 154.000 đồng/tháng và mức đóng cao nhất là 6.116.000 đồng/tháng.
4. Mức hưởng bảo hiểm xã hội tự nguyện
* Chế độ hưu trí:
– Lương hưu hàng tháng (theo điều 74 Luật Bảo hiểm xã hội 2014): Mức lương = Tỷ lệ hưởng x Bình quân thu nhập tháng đóng BHXH
Người tham gia được hưởng lương hưu bằng 45% – 75% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH tự nguyện và tương ứng với số năm đóng BHXH. Trong đó:
Lao động nam nghỉ hưu vào năm 2018 được tính là 16 năm, 2019 là 17 năm, năm 2020 là 18 năm, năm 2021 là 19 năm và từ năm 2022 trở đi là 20 năm.
Lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi được tính là 15 năm.
Sau đó, cứ mỗi năm được tính thêm 2%.
– Trợ cấp một lần (Điều 75 Luật Bảo hiểm xã hội 2014): Mỗi năm đóng cao hơn số năm tương ứng tỷ lệ hưởng lương hưu 75% được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
– BHXH một lần (Điều 77 Luật Bảo hiểm xã hội 2014): Chỉ áp dụng với một số trường hợp nhất định, mức hưởng tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm được:
+ 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH (đóng trước năm 2014);
+ 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH (đóng từ năm 2014 trở đi);
+ Đóng chưa đủ 01 năm thì hưởng bằng số tiền đã đóng, tối đa bằng 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
* Chế độ tử tuất:
– Trợ cấp mai táng (Điều 80 Luật Bảo hiểm xã hội 2014): Bằng 10 lần mức lương cơ sở (mức trợ cấp hiện tại là 13,9 triệu đồng), dành cho người có thời gian đóng từ đủ 60 tháng trở lên hoặc đang hưởng lương hưu.
– Trợ cấp tuất (Điều 81 Luật Bảo hiểm xã hội 2014): Đối với thân nhân của người đang đóng hoặc đang bảo lưu thời gian đóng, cứ mỗi năm:
+ 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH (đóng trước năm 2014);
+ 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH (đóng từ năm 2014 trở đi);
+ Tối đa 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH nếu đóng chưa đủ 01 năm;
+ Tối thiểu 03 tháng mức bình quân tiền lương và thu nhập tháng đóng BHXH nếu tham gia cả BHXH bắt buộc và tự nguyện.
Đối với thân nhân của người đang hưởng lương hưu:
+ 48 tháng lương hưu đang hưởng nếu chết trong 02 tháng đầu hưởng lương hưu;
+ Cứ hưởng thêm 01 tháng lương hưu thì mức trợ cấp giảm đi 0,5 tháng nếu chết vào những tháng sau đó.
5. Phương thức tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện
Hiện nay có tất cả 06 phương thức tham gia mà người tham gia có thể lựa chọn. Người đang tham gia cũng có thể thay đổi phương thức đóng hoặc mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng tùy theo nhu cầu và điều kiện của bản thân.
1 – Đóng hàng tháng;
2 – Đóng 03 tháng một lần;
3 – Đóng 06 tháng một lần;
4 – Đóng 12 tháng một lần;
5 – Đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 05 năm một lần;
6 – Đóng một lần cho những năm còn thiếu đối với người đã đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng thời gian đóng còn thiếu không quá 10 năm.
Trường hợp đã đủ tuổi nghỉ hưu mà thời gian đóng BHXH còn thiếu trên 10 năm thì người tham gia tiếp tục đóng theo một trong 05 phương thức trên cho đến khi thời gian đóng còn thiếu không quá 10 năm thì được đóng một lần cho những năm còn thiếu (theo phương thức 6).
6. Cách mua bảo hiểm xã hội tự nguyện
Theo quy định tại điểm 1.1 khoản 1 Điều 3 Quyết định 959/QĐ-BHXH, người tham gia có thể mua BHXH tự nguyện tại cơ quan BHXH cấp huyện nơi cư trú (nơi tạm trú hoặc thường trú).
Trên đây là tất cả những thông tin đáng quan tâm về BHXH tự nguyện 2019. Độc giả có thể cân nhắc tham gia loại hình bảo hiểm này để đảm bảo cuộc sống về già cho chính bản thân và gia đình của mình.
